Që prej krijimit, njeriu zotëron organe aq të përkryera, saqë secili e kryen funksionin e tij pa asnjë ndërprerje. Funksioni i organizmit tonë udhëhiqet në bazë të ajrit, ujit, ushqimeve dhe pijeve që konsumojmë. Disa prej nesh, duke e konsideruar trupin si një amanet, ushqehen me kujdes, ndërsa disa të tjerë hanë çfarë t’u dalë përpara…
Studimet e bëra tregojnë se ushqimet që konsumojmë, ndikojnë direkt në punën e trurit. Në këtë mënyrë, janë zbuluar dhe ushqimet që qëndrojnë pas humbjes së kujtesës ose harresës. Në jetën e përditshme e kemi bërë zakon të hamë çokollata ose ëmbëlsira. Ndërsa para provimeve apo nëse do të na duhet të qëndrojmë zgjuar deri vonë, pimë një filxhan kafe. Në këtë mënyrë, mendojmë se do të shtojmë energjinë dhe dinamikën e trurit.
Truri është organi më i rëndësishëm i sistemit tonë nervor, është si një dirigjent. Pesha e trurit është 2-3% e peshës sonë trupore. Por ai harxhon rreth 30% të nevojës sonë ditore energjike prej rreth 2000-5000 kalori. Në sajë të kësaj energjie, me anë të nervave mundësohet transmetimi i informacioneve nga njëra qelizë tek tjetra. Kjo realizohet me sekretimin e disa lëndëve kimike, të quajtura“neurotrasmetor-transmetues nervor”.
Në trup ndodhen me miliarda qeliza nervore. Nëpërmjet këtyre lëndëve kimike,truri ynë u dërgon qelizave mesazhe në lidhje me trupin, ndjenjat dhe sjelljet tona. Patjetër që për të kryer këto detyra të vështira, truri ka nevojë për lëndë ushqyese. Lëndët ushqyese të ushqimeve që hamë, para se të shpërndahen nëpër trup me anë të gjakut, së pari shkojnë në tru. Një barrierë e quajtur “barriera e trurit”, i kontrollon të gjitha lëndët ushqyese që hyjnë në tru dhe i zgjedh ato që janë të dobishme për të. Ato që mbesin i dërgon me anë të gjakut në anët e tjera të trupit.
Duke u nisur nga kjo veti përzgjedhëse e trurit, janë bërë disa studime. Këto studime kanë vërtetuar se disa ushqime e rrisin performancën e trurit, e mbështesin punën e tij, janë të dobishme për kujtesën si dhe luftojnë harresën. Së fundmi, disa studime kanë vërtetuar që përveç llojit të ushqimit, edhe sasia e cilësia e tyre ndikon në performancën e trurit.
Dihet që ilaçet qetësuese, ilaçet kundër dhimbjeve, kundër alergjisë, duhani, alkooli, ushqimet e përpunuara dhe të rafinuara si dhe ambientet pa oksigjen (të paajrosura) e dobësojnë kujtesën. Ndërsa ushqimet e yndyrshme ose të rënda bëjnë që gjaku të tërhiqet nga truri e të drejtohet nga sistemi tretës, duke shkaktuar kështu lodhje, përgjumje dhe rënie të potencialit mendor. Veçanërisht është zbuluar që sheqeri, aq i pëlqyer nga fëmijët, koka kola dhe patatinat shkaktojnë harresë.
Skleroza, që po përhapet më shpejtësi në ditët tona, ka si simptomë kryesore harresën. Dihet që konsumimi i përditshëm i ushqimeve që përmbajnë“kolinë”, në sasi të mjaftueshme,është i dobishëm kundër kësaj sëmundjeje. Për të parandaluar harresën, që fillon në moshë të re, duhet të konsumojmë këto ushqime që përmbajnë kolinë: perimet si lakra, lulelakra dhe fasulet, soja, qumështi, e verdha e vezës, peshku dhe të përbrendshmet e kafshëve.
Një aminoacid i quajtur “trozinë”, që ndodhet tek ushqimet e pasura me proteina, ndihmon në të menduarit shpejt, në të qenit energjik dhe rrit performancën. Për këtë arsye, duhet që ditën ta fillojmë me shumë proteina, duke ngrënë në mëngjes vezë, qumësht, djathë… etj. Gjithashtu, nuk duhet të harrojmë se ushqime që përmbajnë karbohidrate (sheqerna), si: drithërat, arra, lajthia, bajamet, frutat e thata, bishtajoret etj., janë burim energjie për trurin. Po ashtu edhe frutat si: kajsitë e thata, fiku, rrushi, pekmezi, të cilat përmbajnë glukozë, forcojnë kujtesën dhe janë burime energjie për trurin.
Vitaminat dhe mineralet kanë rol të konsiderueshëm në zhvillimin dhe funksionimin normal të trurit. Vitaminat e grupit B (bishtajoret, mishi i kuq, qumështi dhe produktet e tij, peshku, pula, perimet jeshile, veza, banania, pjepri), largojnë lodhjen e trurit dhe forcojnë kujtesën.
Ushqimet e pasura me vitamina C (agrumet, kivi, domatet, patatet, luleshtrydhet, speci jeshil, brokoli…), janë të rëndësishme, veçanërisht për funksionimin normal të trurit dhe kjo në sajë të vetive antioksiduese të tyre. Të njëjtin funksion e kryejnë edhe ushqimet e pasura me vitaminë E, si:vajrat bimore, kikiriku, fara e lulediellit, gruri.
Si mund ta forcojmë kujtesën?
Një studim i bërë në Madrid ka treguar që aftësia e lartë për të mbajtur mend ka lidhje të drejtpërdrejt me të ushqyerit me fruta-perime dhe me ushqime të pasura me fibra. Këshillohet që frutat me në krye kumbullën e zezë, spinaqin, portokallin dhe luleshtrydhen të konsumohen shpesh.
Ekspertët kanë përcaktuar 10 ushqime që ndikojnë në zhvillimin e trurit:
Patatja: duke e rritur në mënyrë konstante sheqerin në gjak,ndihmon që truri të punojë në mënyrë më efikase.
Luleshtrydhja: lënda “fisetinë” që përmban, zvogëlon humbjen e kujtesës dhe vonon sklerozën.
Çokollata e zezë/bitter (pa qumësht): me magnezin dhe antioksidantët që përmban, mbart oksigjen për në tru, duke siguruar funksionimin më aktiv të tij.
Lëngu i rrushit: duke shtuar sekretimin e dopaminës, zhvillon aftësinë për të zgjidhur problemet. Kosi: lënda “tirozinë” që përmban kosi, forcon kujtesën.
Fasulja: ngaqë përmban edhe fibra edhe proteina rrit inteligjencën, veçanërisht te fëmijët.
Salmon: vajrat Omega-3 që ndodhen te peshku salmon mbrojnë trurin dhe forcojnë kujtesën. Perimet e kuqe dhe portokalli: vetitë antioksiduese të domateve, specit të kuq dhe karotës sigurojnë një tru më të shëndetshëm.
Mishi i kuq pa yndyrë: meqë është një depo e hekurit është shumë i dobishëm për zhvillimin e trurit. Agrumet: ngaqë janë një burim vitaminash B dhe rregullojnë sheqerin në gjak, janë të rëndësishme për funksionimin normal të trurit. Nën dritën e këtyre dijeve duhet të rishikojmë regjimin tonë të të ngrënit dhe të pirit, në mënyrë që ta forcojmë kujtesën. Duhet të kemi parasysh, ta bëjmë zakon pirjen e çajit jeshil dhe ta shtojmë “miqësinë” tonë më frutat, perimet dhe ushqimet që përmbajnë fibra./Revista Vesë /Gazeta Bujku
