spot_img
HomeBUJKUSi u bënë karotat portokalli?

Si u bënë karotat portokalli?

spot_img

Dikur karotat ishin të bardhë. Ato rriteshin për gjethet dhe farat e tyre, njësoj si majdanozi. Përzierjet kimike që japin karotave ngjyrën e tyre të gjallë, karotenoidet, zakonisht përdoren nga bimët që rriten mbi tokë për të ndihmuar në procesin e fotosintezës. Por karotat jetojnë nën tokë. Perimet si pastinaku dhe rrepa janë kryesisht të bardha. Atëherë, si e mori karota ngjyrën portokalli?

Karota e ka origjinën nga Irani dhe Afganistanin i sotëm. Ato përmbajnë rreth 32.000 gjene (më shumë se njerëzit), nga të cilët dy recesivë që kontribuojnë në ndërtimin e karotenoideve, siç janë alfa- dhe beta-karotene. Shkencëtarët besojnë se fermerët e hershëm kultivonin karota shumëngjyrëshe, dhe më pas vazhduan praktikën me qëllim që të dallonin ato nga ato të egra. Rreth 1.100 vjet më parë u shfaqën varietetet e purpurta dhe pastaj të verdha, dhe pas 600 viteve, falë rritjes së mëtejshme selektive, nga forma moderne e portokallit, e cila ka shumë beta karotene.

Ekziston një teori se karota portokalli u promovua nga holandezët, të cilët i kultivonin ato për nder të William of Orange, udhëheqësi i një revolucioni të shekullit të 16-të kundër monarkisë spanjolle të Habsburgëve që sundonte në një pjesë të Evropës veri-perëndimore. Cilado qoftë e vërteta e asaj ideje të veçantë, karota portokalli përfundimisht është lidhur me familjen e portokallit. Sipas Simon Schama, një historian, shfaqja e karotave portokalli në treg ishte njëkohësisht një gjest provokues i mbështetjes për një pasardhës në mërgim të Uilliamit, nga lëvizja që e dëboi monarkun gjatë shekullit të 18-të. Por ky përbuzje për karotat portokalli nuk arriti të frymëzojë një revolucion të konsumit: pothuajse të gjitha karota moderne evropiane vijnë nga një varietet i kultivuar fillimisht në qytetin holandez Hoorn.

Triumfi i karotave me ngjyrë portokalli mbi varietetet e tjera ishte i rastësishëm. Karota portokalli është më ushqyese, përmban një sasi të lartë të vitaminës A, e cila kontribuon në shëndetin e syrit. Kjo nxiti një mit tjetër, të popullarizuar nga britanikët gjatë Luftës së Dytë Botërore, që të hahet karota që të mundëson shikimin në errësirë. (Historia kishte për qëllim të mbante zhvillimin e teknologjisë radare të Forcave Mbretërore të fshehur nga gjermanët, të cilët u bënë të besonin se konsumi i karotës ishte pas saktësisë së pilotëve britanikë.) Preferenca moderne për karota portokalli ka çuar në mbarështimin e varieteteve me hije gjithnjë e më të gjalla; karota e sotme ka 50 për qind më shumë karoten se ato të vitit 1970./Theeconomist./Gazeta Bujku

spot_img
spot_img
Na Ndiqni
16,985FansLike
2,458FollowersFollow
61,453SubscribersSubscribe
Lexo
spot_img
Lajme të Ngjashme